Van alles en nog wat

Hallo allemaal,

Februari 2007 en inmiddels ben ik al meer dan 6 maanden hier in Mongolie. De afgelopen weken leek het hier wel voorjaar met af en toe temperaturen rond het vriespunt, terwijl in andere delen van Mongolie de thermometer -40 aanwees. De weergoden zijn me erg gunstig gezind in de periode dat ik 3 keer op reis was voor mijn werk.

In de afgelopen weken heb ik in een weekend een nachtdienst meegedraaid op Maternity (verloskunde en gynaecologie). Het was die nacht erg rustig waardoor ik ook tijd had om de afdeling interne geneeskunde, de intensive care afdeling en de polikliniek chirurgie, die ook ‘s nachts open is voor kleine ongevallen, te bezoeken. Ik heb ruim de kans gehad om alles te observeren en gesprekken te voeren met de dokters, verpleegkundigen, verloskundigen, verpleegkundigen en schoonmaaksters van die afdelingen. Manager verpleegkundigen had mijn advies gevraagd op een aantal punten en zelf wilde ik graag een keer de dagdienst en de nachtdienst ervaren. Opvallend resultaat was dat er grote behoefte bestaat aan praktijktrainingen onder de verpleegkundigen, terwijl het management meent dat er voldoende trainingen worden gegeven. De dokters kampen vooral met het feit dat hun basistraining als medisch specialist zo beperkt is en ze vrijwel geen mogelijkheden hebben hun kennis en vaardigheden aan te vullen. Een voorbeeld is dat de medisch specialist heel beperkte kennis van leveraandoeningen ervaart, terwijl dat in Nalaikh door alcoholgebruik heel veel voorkomt. Een ander voorbeeld is de behoefte van de chirurgen om bijgeschoold te worden m.b.t. galblaasoperaties. Nu worden patiënten vaak doorgestuurd naar UB, terwijl dat helemaal niet nodig hoeft te zijn. Het was al met al een heel interessante nacht die veel informatie opleverde voor de verdere verbetering van de gezondheidszorg in Nalaikh. Ik zou een hele dagdienst op de kinderafdeling meelopen, maar dat werd een halve dag. De reden was dat hier op grote schaal longontsteking en daarmee verwante ziekten was uitgebroken en het hele ziekenhuis in rep en roer was. De kinderafdeling heeft 24 bedden met een uitwijkmogelijkheid naar 28. In de week dat ik zou komen hadden ze meer dan 40 kinderen opgenomen en er waren rond de 30 moeders, die in het ziekenhuis blijven als de kinderen klein zijn. In allerlei ruimten lagen matrassen op de grond en men was elke dag de patiënten aan het verplaatsen, herstellende patiënten en nieuwe patiënten werden zoveel mogelijk van elkaar gescheiden, om kruisinfecties te voorkomen. Mijn bezoek stond daarom meer in het teken van de vraag of ik nog iets anders zou kunnen bedenken om met de situatie om te gaan, dan de oorspronkelijke. Na de rondleiding en in het gesprek kwamen we nog wel op wat ideeën, maar voor de uitvoering zou meer tijd nodig zijn, omdat ze eigenlijk alles wat je zou kunnen bedenken op de korte termijn al hadden toegepast. Werkelijk mijn petje af voor hun improvisatie talent in combinatie met de continue gedachte aan kwaliteit van zorg voor zover dat in deze crisis situatie mogelijk was. De resultaten van alles wat ik gezien en gehoord heb proberen we voor het eind van de maand samen te voegen, zodat er over oplossingen gesproken kan worden.

In het kader van het vrijwilligersproject had ik in januari interviews met alle huisartsen groepspraktijken, omdat daar de meeste ervaring is met vrijwilligers en om hun ideeën te horen over de nieuwe stijl van vrijwilligerswerk die we willen invoeren. Ik had me beperkt tot de praktijken dicht bij het centrum van Nalaikh om de tijdsinvestering tot het minimum te beperken. Maar de dokters van twee plattelandspraktijken vroegen of ik voor mijn onderzoek naar de behoefte aan vrijwilligers en trainingswensen van henzelf en de verpleegkundigen ook bij hen op bezoek wilde komen. De dokter van Terelj bood aan dat, als ik in het weekend kwam, ik een nachtje zou kunnen blijven slapen in een Ger en dat zeg je niet tegen dovenmansoren, want wie kan er voor zijn werk een uitstapje maken naar een natuurgebied als Terelj? We, een medisch specialist, de manager van de poliklinieken, een jurist, Aryuna en ik, vertrokken op zaterdag met een jeep van de eerste hulp nadat er eerst het nodige was ingeslagen aan eten en drinken voor onderweg. We hadden allemaal ongeveer 2 uur echt werk te doen en de rest van de tijd was als een schoolreisje met overal waar wat te zien was een stop voor foto´s, om wat te drinken of te eten of gewoon even te dollen in de sneeuw. Ik weet nu hoe koud het is als je ´s avonds naar toilet moet en ergens buiten in het donker daarvoor een plekje moet zoeken en hoe koud een Ger is in de ochtend. Onder een stapel dekens en een met schapenwol gevoerde del (een soort lange jas die herders dragen) blijf je best warm, maar je moet er niet onder vandaan komen, want dat is verschrikkelijk koud. Wij hadden de luxe positie dat iemand voor ons vuurtje kwam zorgen en hete thee meebracht, hoewel ik zelf graag alles zelf had willen doen om te ervaren hoe het in het echie is om zo te wonen. Eigenlijk had ik naar Nalaikh terug willen lopen (36 km), maar vanwege de kou, wel zon maar ook -20, haal je dat niet en in de winter kunnen er ook groepen wilde honden die honger hebben zwerven, dus dat moet wachten tot de zomer. Veel nieuwe informatie opgehaald daar en vooral genoten.

Het weekend daarop ging ik opnieuw op stap met de manager poliklinieken, deze keer naar een Resort, een behandel en herstellingsoord, in een van de buitengewesten van Nalaikh. Omdat Aryuna naar China was om inkopen te doen had ik Duya van het VSO kantoor, die vrijdag op bezoek was bij me gevraagd te blijven voor de vertaling. Dat hoefde ik geen twee keer te vragen. Als dochter van een herder in het Oosten van Mongolie is ze graag in Nalaikh en op het platteland en was ze heel erg blij met de uitnodiging voor het uitstapje. Ook Rob, een Nederlandse VSO-er uit UB, had ik voor vrijdag uitgenodigd en ook hij was graag van de partij. Het Resort is 1 van de 5 die nog niet particulier zijn, de plaatsen zijn beschikbaar voor patiënten uit 3 provincies en het is een van de weinige plaatsen in heel Mongolie die ook in de winter open zijn. ’s Winters hebben ze plaats voor 120 patiënten en ’s zomers voor 300 patiënten. Er worden traditionele behandelingen gegeven en daarnaast is rust een belangrijk aspect. Er wonen in dat gebied maar 260 mensen, die of in het Resort werken of herder zijn. Een heel opvallend feit is dat het aantal kinderen per gezin slechts 2 of 3 is, terwijl de gezinnen in Mongolie meestal veel groter zijn en dat door de regering met vergoedingen ook gestimuleerd wordt. De reden is, volgens de dokter, dat ouders geen tot weinig toekomst zien voor hun kinderen. Daarbij moet je weten dat het in Mongolie niet zo gemakkelijk is om te verhuizen naar een andere provincie en dan dezelfde rechten te krijgen als de oorspronkelijke bewoners qua werkvergunning, verzekering etc. Het leven in die omgeving is zwaar door gebrek aan faciliteiten en verbindingen met de rest van de wereld. We hebben ook een bezoek gebracht aan een herders familie met de dokter van het Resort, die daar moest zijn om de echtgenote thuis te onderzoeken en behandelen. Dat bezoek was fantastisch. Hoewel men niet wist dat we kwamen werden we zeer gastvrij ontvangen en mochten niet weg voordat we de maaltijd die speciaal voor ons werd bereid hadden genuttigd. Ik had verteld dat ik een boeren dochter was en kreeg een uitgebreide rondleiding langs de stallen en dieren op en rond hun winterverblijf. Apart was dat ze ook varkens hadden wat ongebruikelijk is in Mongolie en...... ja, ja Jaks! Je begrijpt mijn dag kon niet meer stuk. Overigens ging de chauffeur tijdens ons interview even verse paardenmelk halen. Ron en ik voelden ons helemaal thuis omdat de smaak sterk doet denken aan karnemelk, waar we allebei dol op zijn. In de auto was het weer een dolle boel, aangestoken door de dokter van het Resort die Rob en mij Russische en Mongoolse woorden leerde, waarvan we zeker waren dat het onzin was gezien het gegrinnik van de anderen. Duya deed een duit in het zakje door een beeld te geven van de typische dagindeling van verschillende nationaliteiten. De Mongoolse: Opstaan, eten, werk, pauze en eten, werk, pauze om verjaardag te vieren en eten en drinken, werk, pauze om feestdag te vieren en eten en drinken, nationale feestdag dus eten en drinken, andere willekeurige reden om nog wat meer te feesten te eten en te drinken, naar huis, slapen. O, en werk betekent ook alle feestjes voorbereiden. Op weg naar huis kregen we nog een fles speciaal en heel gezond bronwater, hebben we het Turkse monument bezocht, heeft de chauffeur even laten zien hoe ze normaliter naar een spoedgeval rijden en genoten van een prachtige zonsondergang achter de glooiende heuvels van het achterland van Nalaikh. Alweer zo’n weekend met een gouden randje dat ik opberg in mijn doosje met bijzondere ervaringen.

Verder hebben we de workshop gedaan voor de polikliniek en ook dit keer kwamen er allerlei interessante punten naar voren voor verbetering. De groep zou eerst een selectie zijn, maar alle dokters wilden meedoen en er zouden er in totaal 35 komen. Een aantal mensen kwam niet opdagen en met 25 gingen we van start. Grappig was dat aan het eind op de evaluatie formulieren als enige negatieve opmerking soms werd geschreven dat ik meer mensen had moeten uitnodigen omdat het zo leerzaam en interessant was. Volgende week werken we alles uit en ga ik met de manager poliklinieken kijken welke actiepunten we als eerste oppakken.

Inmiddels is ook geregeld dat Jude, een VSO-er uit Canada, vanaf volgende week computertrainingen gaat geven aan de medewerkers van de huisartsen praktijken.

De afgelopen week hadden we de 2 daagse VSO-volunteers conferentie voor werkers in de gezondheidszorg. Behalve uitwissing van ervaringen en elkaar weer eens zien en spreken bestaat het programma ook altijd uit punten die te maken hebben met verdere ontwikkeling van vrijwilligerswerk in Mongolie en verdere ontwikkeling van onze eigen vaardigheden en kennis. Zo presenteerde iedereen zijn resultaten tot nu toe, werden er afspraken gemaakt over de wijze waarop we naar elkaar informatie en documenten kunnen uitwisselen of van kennis en ervaring van anderen gebruik kunnen maken. Pete, een VSO-volunteer die op het VSO-kantoor werkt, gaf b.v. een presentatie over fondsen werving en projectmanagement die erg leerzaam was, maar er waren meerdere erg interessante presentaties. Al met al heb ik die dagen als erg nuttig ervaren en merk ik hoe prettig ik het vind om met zoveel verschillend opgeleide en enthousiaste mensen samen te kunnen werken.

Tot slot heb ik afgelopen vrijdag en zaterdag een management training gegeven in Darkhan op verzoek van de directeur van het departement gezondheidszorg van de Aimag, lees provincie. De groep bestond uit directieleden van het centrale ziekenhuis, de directeuren van de Familieklinieken en de directeuren van de Soumziekenhuizen, dat zijn de ziekenhuizen op het platteland van de provincie Darkhan, en de directeur en MT-leden van het departement. Ik had de directeur eerder ontmoet op een VSO-dag voor werkgevers waar ik betrokken was bij de voorbereiding en uitvoering. Ik moet zeggen dat ik me best vereerd voelde met de uitnodiging. Hun verzoek was te trainen op planning, control en management en daarbij hadden ze de behoefte om bij hun evaluaties van de resultaten meer te kijken naar de kwaliteit van de resultaten en meer objectief te meten. Eigenlijk een kolfje naar mijn hand omdat dat nu precies is wat ik graag zou overbrengen aan gezondheidszorg instellingen, tevens de reden waarom ik dit onderwerp indertijd heb gekozen voor mijn afstudeer onderzoek. Natuurlijk kun je dit in twee dagen niet zo leren, dat je het ook op grote schaal kan toepassen in de praktijk. Het enige wat je kunt leren is de andere manier van denken over plannen, managen, registratie en evaluatie door theorie en enige oefening in kleine groepjes met voorbeelden uit de praktijk. Ik heb wel de indruk gekregen uit de werkgroepjes, de vragen en reacties dat men begreep waar het om draait en dat men er ook mee verder wil. Dat laatste naar aanleiding van vervolgvragen van de deelnemers en de vraag van de directeur of ik bereid was in te gaan op een eventueel verzoek om hen ook in de toekomst te ondersteunen. Dat doe ik natuurlijk graag als het past in of rond mijn werk in Nalaikh. Darkhan ligt 5 uur met de trein of 3 uur met een auto ten noorden van UB. Over de terugweg valt niet meer te melden, dan dat het lekker snel ging, omdat de chauffeur bereid was even via VSO te rijden om mijn tas van de conferentie op te halen en ik daardoor voor donker thuis was in Nalaikh. De heenreis was weer zo’n typische Ada-ervaring. De trein naar Darkhan, die doorrijdt naar Rusland, is ingedeeld in compartimenten voor vier personen waarbij je ook kunt slapen. In “mijn” compartiment bleek een meisje van 16 te zitten die weggebracht werd door haar broer, een steward bij de Mongoolse luchtvaartmaatschappij MIAT. Hij vroeg in perfect Engels of ik bereid was een beetje op de veiligheid van zijn zusje Oelunzaya te letten, omdat het voor een alleen reizende vrouw best wel eens gevaarlijk kan zijn. Oelun en ik keken elkaar aan en dachten meteen dat het wel zou lukken samen, hoewel ze vrijwel geen Engels sprak en ik vrijwel geen Mongools. Als ik iets wilde eten of drinken zou zij het kopen, zodat ik als buitenlander niet zou worden afgezet qua prijzen. Verder had haar broer nog allerlei tips voor veilig reizen, waar ik hem erg dankbaar voor was. Al gauw bleek dat Oelun erg intelligent was en we met handen en voeten en mijn reiswoordenboekje (dank je wel PFC-ers van het Kabouterhuis) hele gesprekken konden voeren. Haar moeder is arts in een staalfabriek in UB en haar vader werkt op de luchtmacht basis vlak bij Nalaikh. Ze bleek medicijnen te willen gaan studeren en ze was nu bezig met Koreaans en Japans, waarvan ze me de eerste beginselen bijbracht uit haar werkschrift. Engels zou volgend jaar starten, maar gedurende de reis heeft ze van alles opgeschreven. Naar Japan gaan is haar grote wens en ze volgt alles wat ze over dat land kan bemachtigen. Ze heeft me geleerd vogels, hartjes, sterretjes en ringen met een diamant te vouwen van papier en de 5 uur vlogen voorbij zonder dat we het in de gaten hadden. Achteraf bleek ook dat ze van haar broer uitdrukkelijke instructies had al ons eten en drinken te betalen in ruil voor mijn gezelschap. We hebben onze e-mail adressen uitgewisseld en ik heb haar veilig had afgeleverd bij haar familie op het station. We gaan elkaar zeker nog een keer ontmoeten.

Volgende week gaan we de workshop doen voor de ziekenhuisafdelingen en probeer ik afspraken te maken voor management trainingen. Van 17-20 februari viert Mongolie White Month. Chimgee uit Ub heeft me al weer uitgenodigd om dat deels bij hen te vieren, maar ook in Nalaikh ben ik hier en daar uitgenodigd. Zoals uit Duya’s tijdschema blijkt zal het lastig zijn mensen nog ergens voor te strikken na volgende week, omdat iedereen druk is met de voorbereidingen van White Month. Ben erg benieuwd hoe die dagen verlopen, laat het lekker over me heen komen en ga er zeker van genieten.

doei tot later